Menn með Mönnum

Menn með mönnum

Eftir Guðrúnu Hannesdóttur

Greinin birtist í Morgunblaðinu 3. desember 2008

Eftir sviptingar síðustu vikna er mér farið sem fleirum að finnast raunveruleikinn hafa sogast burtu – sogast inn í einhverja óræða vídd og óvíst að hann sjáist meir.Því núlifandi Íslendingar, sem hafa lifað í besta hugsanlega heimi, eru sennilega síst til þess fallnir að opna augu sín fyrir því að þeir standa ekki lengur í skjóli heldur á berangri heimsins þar sem allra veðra er von. Til skamms tíma lifðum við í þeirri trú að gjöfult landið, nálægur faðmur frænda og vina og umfram allt sterk sjálfsmynd þjóðarinnar myndi ekki bregðast hvað sem á dyndi. Skilaði okkur enda allvel áleiðis lengi vel. Sjálfsmynd þjóðar þolir ef til vill ekki mjög nána skoðun en, þrátt fyrir heilaspuna og bláþræði á köflum, er hún lífsnauðsynlegt haldreipi. Án hennar er voðinn vís. Við fengum í góða vöggugjöf ást á landinu, stolt yfir vopnlausu þjóðfélagi jöfnuðar og heiðarlegrar vinnugleði. En fyrir nokkrum árum var hafist handa við að vinna hryðjuverk á téðri sjálfsmynd og þar voru að verki menn úr okkar eigin röðum. Fingraförin eru ekki ýkja mörg, menn eru fljótir að telja þau. Við vorum gerð samsek um innrás á blásaklausa þjóð hinum megin á hnettinum með hörmulegum afleiðingum, hjartað var sprengt í manni með hervirkjum á náttúru landsins og nú síðast erum við svipt sjálfsvirðingunni, svipt því að teljast sjálfbjarga og heiðvirð þjóð til jafns við aðrar þjóðir og jafnvel veitendur til þeirra sem minna mega sín. Ekkert í ytri aðstæðum þjóðarinnar kallaði á þessar aðgerðir og í engum þessara tilfella var þjóðin spurð hvort hún kysi sér hlutverk níðinga, umhverfisfanta og ójafnaðarmanna í fjármálum. En þetta er myndin sem við sjáum í speglinum í dag, þetta er skikkjan sem við drögnumst með
á herðunum út á berangurinn, út á meðal annarra þjóða.

Er þetta það yfirbragð sem við ætlum eftirkomandi Íslendingum að bera umókomna tíð? Seinþreytt til vandræða höfum við horft of lengi með vantrú og magnleysi á verk yfirvalda, glámskyggn með köflum á eigin auðlegð og gæfu eins og hvert annað heimaalið barn. Nú þegar augu okkar hafa opnast skulum við hafa manndóm til að hefjast handa við að leiðrétta þessa ámátlegu mynd, greina orsakir hennar og upphafsmenn. Stöndum við skuldbindingar okkar gagnvart öðrum, ekki síst komandi kynslóðum. Við erum gæfusmiðir okkar lands, hvert á sinn hátt.
Efniviðurinn er sem fyrr nógur og nærtækur.

Guðrún Hannesdóttir

 

Menn með mönnum eftir Guðrúnu Hannesdóttur

Hvað viljum við?

Bókmenntakynning MFÍK
13. desember 2008 

Félagið okkar var stofnað 1951 í Reykjavík í anda Alþjóðarsambands lýðræðissinnaðra kvenna – en A.L.K. varð til 1945 í París. Þar voru samankomnar konur frá 41 þjóðlandi sem allar höfðu verið í fangabúðum nasista í síðari heimstyrjöldinni. Í fangabúðunum strengdu þær þess heit
að leggja sitt að mörkum til heimsfriðarins, kæmust þær lifandi úr búðunum.

Kjarninn í stefnu og starfi M.F.Í.K. er friður.

• Við viljum frið.
• Við viljum afvopnun.
• Við viljum að öll kjarnorkuvopn verði eyðilögð og bann lagt við framleiðslu efnavopna og sýklahernað.
• Við viljum að konur sem karlar beiti samtakamætti sínum til að vinna að friði og stuðli að samstarfi allra þeir hópa og einstaklinga sem vilja taka upp baráttu fyrir friði og afvopnun.

Öll erum við ábyrg fyrir því hvort þjóðfélagið sem við tökum þátt í að móta stefnir að stríði eða friði. Gífurlegum fjármunum er varið til vígbúnaðar meðan stór hluti mannkyns sveltur. Vígbúnaðarkapphlaupið magnast þó þau vopn sem þegar eru til nægi margfaldlega
til að útrýma mannkyninu. Þúsundir vísindamanna nota hugvit sitt og krafta til að fullkomna vopn sem geta eytt öllu lífi á þessari jörð. Þetta er ógnun sem mannkynið stendur andspænis og hún er verk okkar mannanna sjálfra. Við verðum því sjálf að snúa þessari þróun við. Við verðum að taka höndum saman konur sem karlar og vinna markvisst að því að ókomnar kynslóðir fái að byggja þessa jörð. Okkur er ljós sá styrkur sem felst í samtökum fólks og því skorum við á alla að hugleiða þessi mál og taka þau til umræðu og umfjöllunar hvar og hvenær sem því verður viðkomið.

Margrét Pálína Guðmundsdóttir

Hvað viljum við

Að fá að vera í friði

Hugleiðingar um Astrid Lindgren, túlkun barna á friði og jólagjafakaup
14. nóvember 2007

Hvað segir gjöfin þín?
RATATATATA. „Mamma ðú er dauj“. „Jæja, ljósið mitt. Mér sýnist pabbi þinn
vera með lífsmarki ennþá. Hana, vittu hvort þú getir ekki gengið frá honum.“
Framundan eru jólin með öllu tilheyrandi og vafalaust margir farnir að huga að
jólagjafakaupum. Það má velta því fyrir sér hversu margar plastvélbyssur,
harðplastskriðdrekar, að ógleymdum ofbeldisfullum tölvuleikjum, munu rata í pakka litlu
sakleysingjanna okkar þetta árið. Mikilvægt er að foreldrar og aðrir spyrji sig að því hvaða áhrif þess
konar gjafir hafi á börn og hvaða og hverra gildismat þær endurspegla.

Aldrei ofbeldi
Árið 1978 var Astrid Lindgren veitt Friðarverðlaun þýskra bókaútgefenda á hinni árlegu
bókamessu í Frankfurt. Við verðlaunaafhendinguna flutti hún ræðu sem hún kallaði „Aldrei ofbeldi.“ Í
ræðu sinni veltir Lindgren því fyrir sér hvort einhver smíðagalli reynist á mannkyninu þar sem það þurfi
stöðugt að grípa til vopna eins og linnulaus stríð séu til vitnis um. Hún spyr einnig hvort ekki sé von til
þess að mannfólkið geti breytt sér áður en það verður um seinan. Hennar skoðun og niðurstaða er sú
að vissulega sé hægt að breyta til og nauðsynlegt sé að beina sjónum að undirstöðunni, að börnunum,
því svo læri þau sem fyrir þeim er haft.

Að fá að vera í friði
Í október stóð yfir sýning á teikningum japanskra grunnskólabarna og íslenskra barna á leik- og
grunnskólaaldri í aðalsafni Borgarbókasafns í Grófarhúsi. Tilefnið var uppsetning friðarsúlu Yoko Ono í
Viðey og var þema myndanna að sjálfsögðu friður. Það var eftirtektarvert hvernig sum íslensku
leikskólabörnin túlkuðu þemað. Á meðan myndir eldri barnanna sýndu hið klassíska friðar
handaband ólíkra kynþátta og friðardúfur, sýndu myndir yngri barnanna frið og ró. Texti einnar
myndarinnar sagði til dæmis „Þarna er ég alein í friði“, texti annarrar myndar var „Friður er alein
kanína“. Sjálfsagt vegna þess að börnin þekktu ekki hugtakið stríð, lögðu þau ekki þá merkingu í orðið
frið að það væri andstæða við stríð. Í þeirra augum var friður ekki friðsamleg samskipti heldur það að
fá að vera í friði.

Okkar er valið
Túlkun leikskólabarnanna á friði ýtir stoðum undir þá sannfæringu Lindgren að hægt sé að
breyta til og hafa áhrif. Það er hægt að velja friðsamlegri leið en þá sem hingað til hefur verið
fylgt. Við getum haft áhrif, verið börnum okkar fyrirmynd, við getum unnið að friði og ró og
lagt okkar að mörkum til að hlúa að undirstöðunum, styrkja þær og móta. Leyfum börnum
okkar að vera í friði, í friðsamri veröld og í friði fyrir öllu því sem viðkemur stríði. Úrval af
leikföngum hefur sjálfsagt sjaldan verið meira á Íslandi.
Vöndum valið og gætum þess að jólagjöfin okkar hefur áhrif

Að fá að vera í friði

Ályktun frá fundi 8. mars 2007

Opinn fundur haldinn í Tjarnarsal Ráðhúss Reykjavíkur á Alþjóðlegum
baráttudegi kvenna fyrir friði og jafnrétti sendir frá sér eftirfarandi ályktun:

Í réttlátu þjóðfélagi njóta allir þjóðfélagsþegnar jafnra tækifæra og eiga
jafnan rétt til heilbrigðisþjónustu, menntunar og þátttöku í samfélaginu.
Í réttlátu samfélagi er varinn réttur þeirra sem ekki þekkja réttindi sín og
tekið tillit til sjónarmiða þeirra hópa, sem erfiðast eiga.

Samdráttur í ríkisafskiptum og einkavæðing nauðsynlegrar þjónustu kemur hart niður á
konum sem bera hita og þunga af því misrétti sem er hér á landi. Þær eru margar hverjar
tekjulægstar en hafa þá ábyrgð að sjá um að framfæra fjölskyldum.

Við hvetjum stjórnvöld til að setja mannsæmandi lífskjör fólks ofar
fjármagnshyggju, varðveita velferðarkerfi og berjast gegn mansali og
vinnuþrælkun.

Við hvetjum til samstöðu gegn öllu ofbeldi, líkamlegu, andlegu og
kynferðislegu.

Við krefjumst raunhæfra aðgerða til að breyta skiptingu auðæfa heims og
stuðla að bættum hag kvenna um allan heim.

Ályktun frá fundi 8. mars 2007

Vatn fyrir alla

Undirrituð samtök vilja með sameiginlegri yfirlýsingu þessari vekja athygli ríkisstjórnar,
sveitarstjórna, stofnana, fyrirtækja og almennings á mikilvægi og sérstöðu vatns fyrir
land, þjóð og lífríki. Þótt enginn vatnsskortur sé á Íslandi þá er staðan önnur víðast hvar í
heiminum. Gnótt vatns gefur því ekki tilefni til skeytingarleysis af okkar hálfu. Þvert á
móti ber okkur að færa lagaumgjörð um vatn í þann búning að hún tryggi rétta
forgangsröðun varðandi vatnsvernd og nýtingu og geti verið öðrum þjóðum til
fyrirmyndar. Hugsa verður til framtíðar og hafa almannahagsmuni og náttúruvernd að
leiðarljósi.

Vatn er takmörkuð auðlind og almannagæði sem er undirstaða alls lífs og heilbrigðis.
Vatn er frábrugðið öðrum efnum að því leyti að það finnst náttúrulega í föstu, fljótandi og
loftkenndu formi og er aldrei kyrrt á einum stað eða einu eignarlandi heldur á stöðugri
hringrás um heiminn.

Undirrituð samtök telja að aðgangur að vatni sé grundvallarmannréttindi, eins og kveðið
er á um í samþykktum Sameinuðu þjóðanna sem Ísland hefur undirgengist. Sérhver
maður á því rétt á aðgengi að hreinu drykkjarvatni og vatni til hreinlætis og
heimilishalds.

Líta ber á vatn sem félagsleg, menningarleg og vistfræðileg gæði sem ekki má fara með
eins og hverja aðra verslunarvöru.

Nýting vatns skal vera sjálfbær og aðgengi að því tryggt með lögum fyrir núlifandi
kynslóð og kynslóðir framtíðarinnar. Það er skylda stjórnvalda að tryggja þegnum sínum
þennan rétt án mismununar.

Það er hlutverk stjórnvalda að tryggja verndun vatns sem náttúruverðmæta sem og að
tryggja hollustu og dreifingu vatns til allra þjóðfélagsþegna með fjárfestingu í
mannvirkjum og mengunarvörnum. Vatnsveitur verði því reknar á félagslegum grunni,
taki mið af almannahagsmunum og tryggi rétt einstaklinga til nægilegs hreins vatns til
drykkjar og hreinlætis á viðráðanlegu verði. Það er jafnframt hlutverk stjórnvalda að
tryggja að við nýtingu vatns verði öðrum náttúruverðmætum ekki spillt.

Stjórnvöldum ber að tryggja almenningi aðgengi að öllum upplýsingum er varða verndun
og nýtingu vatns og stuðla að aukinni virkni almennings og meðvitund um mikilvægi
vatns, náttúru og réttrar umgengni við landið.

Vegna mikilvægis vatns fyrir íslenska þjóð og lífríki landsins telja undirrituð samtök
nauðsynlegt að fest verði í stjórnarskrá Íslands ákvæði um skyldur og réttindi stjórnvalda
og almennings hvað varðar réttindi, verndun og nýtingu vatns. Lög og reglugerðir um
nýtingu vatns taki því mið af ákvæðum sem viðurkenna rétt einstaklinga til vatns sem og
lögum er varða verndun vatns og náttúru.

Til að tryggja skilvirka verndun og nýtingu vatns ber stjórnvöldum að skipuleggja
stjórnsýslu þannig að eðlilegt jafnvægi sé á milli þessara þátta og réttar einstaklinga til
aðgengis að vatni.

Vatn fyrir alla

TIL UMHUGSUNAR: KAUP HANDA BÖRNUM FYRIR JÓL.

Menningar- og friðarsamtökin MFÍK skora á foreldra og forráðamenn, ömmur, afa,
frænkur og frændur og aðra þá sem kaupa gjafir handa börnum og ungmennum, að vera
meðvituð um að það er á ábyrgð fullorðinna hvernig heimur snýr að börnum. Börn eiga
að fá að vera börn.

Við vörum við tísku, sem rutt hefur sér til rúms hér á landi, að klæða litlar stúlkur í
magaboli, G-streng og annað slíkt.

Við fögnum framtaki SAFT (Samfélag, fjölskylda og tækni) sem nýlega gáfu út bækling
með leiðbeiningum um val á tölvuleikjum. Við bendum á að sömu vandvirkni er einnig
þörf við val á öðrum leikföngum. Forðumst að kaupa leikföng sem gera stríð og ofbeldi
aðlaðandi.
Hann fékk… en hún fékk…
Hvaða hlutverk ætlum við uppvaxandi kynslóð?

Tökum uppeldishlutverkið alvarlega.

Stöndum vörð um bernskuna og sakleysið.

 

TIL UMHUGSUNAR- KAUP HANDA BÖRNUM FYRIR JÓL.

Ísland í alþjóðasamfélagi. Ályktun frá 8. mars 2005

Opinn fundur haldinn á Alþjóðalegum baráttudegi kvenna fyrir friði og jafnrétti 8.mars
2005 í Ráðhúsi Reykjavíkur sendir frá sér eftirfarandi ályktun:
Jafnréttisbarátta og barátta fyrir bættum kjörum kvenna er hluti af baráttunni fyrir betri
heimi. Því viljum við sem teljum að betri heimur sé raunverulegur valkostur nota 8.mars
Alþjólegan baráttudag kvenna fyrir friði og jafnrétti til að horfa gagnrýnum augum á
samfélagið.

Það er mikilvægt að sameina alla þá sem ekki sætta sig við skiptingu heimsins í austur
og vestur, norður og suður, kristin heim eða islam, ríkan heim eða fátækan.
Fundurinn telur mikilvægt að fólk búsett á Íslandi geti treyst þeirri grundvallarreglu
stjórnarskrárinnar að lög nái jafnt yfir alla en fari ekki í manngreinarálit. Fundurinn
áréttar mikilvægi jafnræðisreglu sem tryggi að allir skuli vera “jafnir fyrir lögum og njóta
mannréttinda án tillits til kynferðis, trúarbragða, skoðana, þjóðernisuppruna, kynþáttar,
litarháttar, efnahags, ætternis og stöðu…” aldurs og kynhneigðar.
Fundurinn hvetjur ríkisstjórnina til að setja réttindi fólks ofar fjármagnshyggju og
hagsmunum fjölþjóðafyrirtækja.

Fundurinn hafnar ofbeldi og hvetur til friðsamlegra lausna á vandamálum heimsins. Þá
hvetjum við alla til að leggja sitt af mörkum til að uppræta hvers kyns kynbundið ofbeldi í
okkar samfélagi.

Það eru forréttindi að búa fjarri átakasvæðum. Fundurinn bendir á mikilvægi þess, í heimi
tortryggni og ófriðar, að Ísland axli þá ábyrgð sem felst í því að vera ríkt og sjálfstætt
lýðræðisríki. Stuðningur ríkisstjórnar Íslands við hernað í Írak, sem kostað hefur þúsundir
óbreyttra borgara lífið, að stórum hluta konur og börn, hefur valdið miklu umróti í
íslensku samfélagi. Fundurinn krefst þess að Ísland, sem herlaus þjóð, fái að standa utan
við hernaðarátök.

Fundurinn hvetur ríkisstjórn Íslands, þingmenn og landsmenn alla til að sameinast um
samfélagslega ábyrgð og stuðla þannig að friði og jafnrétti.

Að fundinum stóðu: Menningar- og friðarsamtök ísl. kvenna, Bandalag háskólamanna,
BSRB, Félag ísl. hjúkrunarfræðinga, Kennarasamband Íslands, Kvennasögusafn Íslands,
Kvenréttindafélag Íslands, Samtök herstöðvaandstæðinga, Samtök kvenna af erlendum
uppruna, Samtök um kvennaathvarf, Sjúkraliðafélag Íslands, Stígamót, Upplýsing, félag
bókasafns- og upplýsingafræða, Vera, Þroskaþjálfafélag Íslands, Öryrkjabandalag
Íslands.

Ísland í alþjóðasamfélagi. Ályktun frá 8. mars 2005

Ályktun um Ísrael – Án dagsetningar

Stjórn MFÍK sendir frá sér eftirfarandi ályktun: Íslendingar hafa talist meðal vinaþjóða Ísraels en þrátt fyrir það hafa ísraelskir embættismenn ítrekað lítilsvirt og beitt íslenska borgara harðræði við komu þeirra til Ísrael. Það er kominn tími til að ríkisstjórn Íslands endurskoði stjórnmálasamband við slíka aðila. Á undanförnum mánuðum hafa ísraelsk stjórnvöld sýnt af sér ofríki og glæpsamlegt framferði í garð nágranna sinna í trausti stuðnings stjórnar Bandaríkjanna og fleiri ríkja. Undanlátssemi vestrænna þjóða hefur orðið ríkisstjórn Ísraels hvatning til síendurtekinna níðingsverka. Við mótmælum innrás Ísraela í annað ríki, drápum þeirra á fjölda óbreyttra borgara, sem að stórum hluta voru börn, og glæpsamlega notkun á ólöglegum klasasprengjum, sem eiga eftir að valda enn frekari örkumlun og dauða í Suður- Líbanon. Í skjóli þessara atburða hefur Ísraelsstjórn enn hert tökin í Palestínu. Daglegt líf íbúa á Gaza og á Vesturbakkanum verður sífellt óbærilegra því svo virðist sem Ísraelsher hefni hrakfara sinna í Líbanon á Palestínumönnum. Áform um byggingarframkvæmdir í stað þess að rýma landnemasvæði sýna einnig lítinn vilja stjórnar Ísrael til samkomulags. Friður á svæðinu er fjarlægur draumur á meðan einungis er krafist tilslakana af hálfu annars deiluaðila. Við hvetjum ríkisstjórn Íslands til að taka afstöðu í málefnum Miðausturlanda og hafna opinberlega árásar- og útþenslustefnu Ísraelsstjórnar. Íslendingar eru friðelskandi þjóð og framkoma stjórnar Ísraels hefur áhrif á viðhorf þeirra. MFÍK treysta því að utanríkisráðherra Íslands komi þeim skilaboðum til stjórnar Ísraels. Þá hvetur MFÍK alla friðelskandi borgara til að sniðganga vörur frá Ísrael og sýna þannig vandlætingu sína í verki.   Ályktun um Ísrael

Ályktun MFÍK um stríðið í Írak

Opinn fundur haldinn á vegum Menningar- og friðarsamtaka íslenskra kvenna þriðjudaginn 14. október í MÍR-salnum, Vatnsstíg 10 sendir frá sér eftirfarandi yfirlýsingu: Árásarstríðið á Írak, sem átti að frelsa kúgaða þjóð og auka öryggi umheimsins, kostaði mörg þúsund óbreyttra borgara lífið. Þeir sem eftir lifa búa áfram við ógnaröld, stjórnleysi og fátækt og öryggi í heiminum er á undanhaldi. Engin leið er að réttlæta stuðning ríkisstjórnar Davíðs Oddsonar og auðsveipni Halldórs Ásgrímssonar við forsprakka þessa feigðarflans. Undanlátssemi vestrænna þjóða við ríkisstjórn Ísraels hefur orðið henni hvatning til síendurtekinna níðingsverka gegn palestínsku þjóðinni sem aftur kalla fram æ örvæntingarfyllri viðbrögð hennar. Við slíkar aðstæður á síst af öllu við að lýsa yfir „skilningi“ á „óþolinmæði“ stríðsglæpamannsins Ariels Sharons. Fundurinn fordæmir stefnu ríkistjórnar Íslands í málefnum Miðausturlanda. Við krefjumst þess að ríkisstjórn Íslands láti af stuðningi við árásar- og útþenslustefnu Ísraela og hætti að skera sig þannig úr meirihluta ríkja heims sem opinberlega hafa hafnað þessari ofbeldisstefnu.

Ályktun MFÍK um stríðið í Írak

Fréttabréf MFÍK

Fréttabréf MFÍK